TRỞ VỀ TRUNG THU XƯA
Nhân dịp Tết trung thu truyền thống, Ban quản lý hồ Hoàn Kiếm và Phố cổ Hà Nội phối hợp với Trung tâm Lưu trữ Quốc gia I - Cục Văn thư và Lưu trữ nhà nước giới thiệu bộ ảnh và tư liệu chủ đề “Trở về Trung Thu xưa” tại Trung tâm Giao lưu Văn hóa Phố cổ Hà Nội - 50 Đào Duy Từ từ ngày 22/9 đến ngày 29/9/2023. Gần 80 tài liệu, tư liệu hình ảnh được trưng bày và sử dụng trong không gian tầng 1 của Trung tâm sẽ đưa công chúng quay ngược thời gian để tìm hiểu những nghi lễ Tết trung thu chốn Hoàng cung, không khí rộn ràng tiếng trống, rực rỡ đèn lồng, đèn ông sao, đèn con thỏ… của tết trung thu trên phố phường Hà Nội xưa.
Trung thu nơi Hoàng Cung
Đối với người Việt Nam, Tết Trung thu là một dịp quan trọng và có từ ngàn năm nay. Đây là thời gian mặt trăng tròn nhất, sáng nhất, cũng là thời gian thu hoạch xong mùa vụ và người dân bắt đầu tổ chức những lễ hội, mà tiêu biểu trong đó là lễ hội trăng rằm diễn ra vào ngày 15 của tháng 8 âm lịch hằng năm. Trong dân gian, Tết Trung thu được tổ chức với những bản sắc và phong tục riêng tuỳ theo vùng miền . Các tư liệu còn lưu giữ tại Trung tâm Lưu trữ Quốc gia I - Cục Văn thư và Lưu trữ nhà nước đã cho thấy Tết trung thu ở Hoàng Cung cũng được quy định cụ thể và tổ chức rất trang trọng.
Lung linh phố Hàng
Phố cổ Hà Nội không chỉ nổi tiếng là nơi “khéo tay hay nghề, đất lề Kẻ Chợ”, tấp nập buôn bán mà còn là nơi coi trọng và gìn giữ những nét đẹp văn hoá truyền thống, trong đó có lễ hội Trung thu. Vào dịp này, mỗi con phố có một nét đặc trưng, hấp dẫn riêng. Tết Trung thu là của trẻ em, nên trong dịp này các em được ngắm nhìn rất nhiều thứ đồ chơi: đèn ông sao, đèn kéo quân, trống ếch, những con giống nhỏ xinh… trên khắp các phố. Người dân hàng Mã rất khéo tay và tinh tế. Họ làm ra những chiếc đèn ông sao, đèn lồng, đèn kéo quân, đèn trời tuyệt đẹp: “Phố hàng Mã rực rỡ đèn hoa, nến và đồ chơi trẻ em…” Phố Hàng Trống tưng bừng trong tiếng trống ếch, trống quân…Các gian hàng rực rỡ của phố Hàng Gai với các tượng sư, kiệu nhỏ làm bằng giấy mầu, các chùm bóng bay hình con vật,…Lại nói, không có bánh Trung thu ở đâu có thể sánh được với bánh Trung thu do chính tay của những người thợ bánh Hàng Đường, Hàng Buồm làm ra…Sự khéo tay của những người thợ thủ công ở phố cổ khiến người Pháp phải thán phục. Một cuộc triển lãm đồ chơi trung thu của người An-nam đã được tổ chức tại Pháp. Báo Le Temps đã hết lời khen ngợi thợ thủ công Annam: “Những người thợ Annam chẳng đủ vốn, đủ khí cụ, vật liệu,... nhưng phải công nhận mấy người thợ thiếc, thợ mã tháng 8 là những tay rất lành nghề...”
Trăng rằm trên phố
Tết Trung thu ở Hà Nội rộn rã, tưng bừng, có cỗ, có đèn, có trống, có bánh Trung thu cùng những con giống nhiều màu sắc… nhưng ngần đó vẫn chưa đủ, phải có thêm cả những màn múa lân, múa sư tử hoành tráng. Buổi tối Trung thu, những tay chơi ở Hà Nội tập hợp lại và tổ chức các đám múa lân, múa sư tử. Trẻ em không phân biệt giàu - nghèo rất náo nức và thích thú theo các đoàn múa lân, múa sư tử đi biểu diễn khắp các tuyến phố của Hà Nội và đến tận khuya mới giải tán. Dù ở trong hoàn cảnh nào, tết trung thu của trẻ em vẫn luôn được quan tâm, coi trọng.
Qua những tư liệu cũ, ta có thể mường tượng Hà Nội dịp Tết trung thu nhộn nhịp, tưng bừng, rực rỡ đèn hoa và nhiều hoạt động vui chơi dành cho trẻ em.